Linux İşlem Yönetimi ve İzleme
Linux işlem yönetimi ve izleme, sistem yöneticileri ve geliştiriciler için önemli bir konudur. Linux, çoklu görev işletim sistemi olarak tasarlanmıştır ve birçok işlemi aynı anda çalıştırabilir. Bu nedenle, işlem yönetimi ve izleme, Linux sistemlerinde önemli bir rol oynar. Bu makalede, Linux işlem yönetimi ve izleme konusunu ayrıntılı olarak ele alacağız.
Linux İşlem Yönetimi
Linux’ta, her işlem bir PID (Process ID) numarası alır. Bu PID numarası, işlemin kimliğini belirleyen benzersiz bir numaradır. PID numaraları, sistemdeki tüm işlemler için birbirinden farklıdır. Her işlem, bir üst süreç (parent process) tarafından yaratılır. Yaratılan işlem, üst sürecin alt süreci (child process) haline gelir.
Linux işlem yönetimi, işlemleri başlatma, durdurma, durumlarını görüntüleme ve öldürme işlemlerini içerir. Linux işlem yönetimi komutları, Bash kabuğunda çalıştırılır. Bu komutlar, işlemi yönetmek için gerekli olan tüm bilgileri sağlar.
Linux İşlem Yönetimi Komutları
- ps komutu: ps (process status) komutu, sistemdeki tüm işlemleri listeler. Bu komutu kullanarak, sistemde hangi işlemlerin çalıştığı ve ne kadar kaynak kullandığı hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Örnek kullanım: ps -ef
Bu komut, tüm işlemleri ve kullanılan kaynakları ayrıntılı olarak listeler.
- top komutu: top, sistemdeki tüm işlemleri gerçek zamanlı olarak izler. Bu komutu kullanarak, hangi işlemin ne kadar CPU kullanımına sahip olduğunu ve ne kadar bellek kullandığını görebilirsiniz.
Örnek kullanım: top
Bu komut, tüm işlemleri gerçek zamanlı olarak izler.
- kill komutu: kill komutu, belirtilen işlemi sonlandırır. Bu komutu kullanarak, sistemde çalışan bir işlemi sonlandırabilirsiniz.
Örnek kullanım: kill PID_NUMARASI
Bu komut, belirtilen PID numarasına sahip işlemi sonlandırır.
- pkill komutu: pkill komutu, belirli bir adı olan tüm işlemleri sonlandırır. Bu komutu kullanarak, belirli bir işlem adına sahip tüm işlemleri sonlandırabilirsiniz.
Örnek kullanım: pkill PROCESS_AD
Bu komut, belirli bir işlem adına sahip tüm işlemleri sonlandırır.
- renice komutu: renice komutu, belirli bir işlemin öncelik seviyesini değiştirir. Bu komutu kullanarak, bir işlemin öncelik seviyesini değiştirerek, CPU kullanımını yönetebilirsiniz.
Örnek kullanım: renice PID_NUMARASI
Bu komut, belirtilen PID numarasına sahip işlemin öncelik seviyesini değiştirir.
- nice komutu: nice komutu, yeni bir işlem başlatırken onun öncelik seviyesini belirlemenizi sağlar. Bu komutu kullanarak, yeni bir işlemi düşük öncelik seviyesinde başlatabilirsiniz.
Örnek kullanım: nice -n 10 komut
Bu komut, belirtilen komutu düşük öncelik seviyesinde çalıştırır.
Linux İşlem İzleme
Linux işlem izleme, sistemdeki işlemlerin performansını izlemek için kullanılır. İşlem izleme, sistem yöneticilerinin işlem performansını analiz etmelerine ve sorunları tespit etmelerine yardımcı olur. Linux’ta işlem izleme, birkaç farklı araçla yapılabilir.
- sar: sar (system activity reporter), sistem kaynaklarının kullanımını izleyen bir araçtır. Bu araç, CPU kullanımı, bellek kullanımı, disk giriş/çıkış işlemleri ve ağ trafiği gibi sistem kaynakları hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Örnek kullanım: sar -u
Bu komut, CPU kullanımını izler.
- vmstat: vmstat (virtual memory statistics), sistem belleği ve sanal bellek kullanımını izleyen bir araçtır. Bu araç, sistem belleği, sanal bellek, disk kullanımı ve CPU kullanımı hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Örnek kullanım: vmstat -s
Bu komut, sistem belleği kullanımını izler.
- iostat: iostat (input/output statistics), disk giriş/çıkış işlemlerini izleyen bir araçtır. Bu araç, disk kullanımı, disk giriş/çıkış işlemleri ve ağ trafiği hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Örnek kullanım: iostat -x
Bu komut, disk giriş/çıkış işlemlerini izler.
- netstat: netstat, ağ trafiğini izleyen bir araçtır. Bu araç, ağ bağlantıları, port kullanımı ve ağ trafiği hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Örnek kullanım: netstat -a
Bu komut, tüm aktif ağ bağlantılarını listeler.
- htop: htop, sistemdeki tüm işlemleri gerçek zamanlı olarak izleyen bir araçtır. Bu araç, CPU kullanımı, bellek kullanımı ve işlem öncelikleri hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Örnek kullanım: htop
Bu komut, tüm işlemleri gerçek zamanlı olarak izler.
- top: top, sistemdeki tüm işlemleri gerçek zamanlı olarak izleyen bir diğer araçtır. Bu araç, CPU kullanımı, bellek kullanımı ve işlem öncelikleri hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Örnek kullanım: top
Bu komut, tüm işlemleri gerçek zamanlı olarak izler.
- ps: ps (process status), sistemdeki tüm işlemleri listeler. Bu araç, işlem adı, PID numarası, CPU kullanımı ve bellek kullanımı hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Örnek kullanım: ps -ef
Bu komut, tüm işlemleri listeler.
- lsof: lsof (list open files), sistemdeki tüm açık dosyaları ve bağlantıları listeler. Bu araç, işlem adı, PID numarası, açık dosya ve bağlantıları hakkında ayrıntılı bilgi sağlar.
Örnek kullanım: lsof -i
Bu komut, tüm açık bağlantıları listeler.
Sonuç olarak, Linux işlem yönetimi ve izleme, sistem yöneticilerinin sistem performansını izlemelerine ve sorunları tespit etmelerine yardımcı olan önemli bir konudur. İşlem yönetimi ve izleme araçları, işlemlerin öncelik seviyelerini değiştirmek, sistem kaynaklarını yönetmek ve tüm işlemleri izlemek için kullanılır. Bu araçlar, sistem yöneticilerine güçlü bir araç seti sunar ve Linux sistemlerinin performansını optimize etmelerine yardımcı olur.
